Assalamu’alaikum warahmatuLLAHi wabarakatuh,
AlhamduliLLAHi ‘alaa kulli haal,
Segala puja-puji bagi ALLAH SWT Tuhan Yang Menjadikan Segala Suatu ke atas segala-galanya,
Selawat dan salam tanda kucupan kasih buat kekasih yang setia berjiwa hamba, Al-Rasul Muhammad SAW, ahlul bayt serta para sahabat Baginda.
Untuk perkongsian ilmu kali ini, saya ingin membawakan salah satu persoalan yang pernah ditanyakan kepada saya, tak ingat bila, tapi pernah ditanya. Semoga perkongsian ini ada manfaatnya.
Soalannya lebih kurang berbunyi seperti ini:
“Ustaz (orang yang panggil macam tu, saya on sahajalah..), saya ada masalah nak tanya ni. Saya ni ada masalah ‘tak yakin’ sikit. Masalah yang saya sering hadapi dan saya takuti sehinggakan saya sentiasa merasa takut untuk menunaikan solat ialah apabila time baca Al-Fatihah, bacaan saya pasti mengganggu orang yang bersolat di sebelah saya. Saya pernah ditegur “Ko solat ni berdesir la”, itu antara komen yang saya terima. Selepas sahaja saya ditegur tu, terus rasa fobia untuk solat berjemaah. Takut orang sebelah terganggu.
Jadi saya nak tanya ustaz, ada tak cara nak elak daripada berdesir ni?”
Jawapan daripada saya yang bukan ustaz ini:
Pertama sekali perlu diketahui (dan saya yakin saudara juga sudah maklum) bahawa rasa tak yakin yang saudara maksudkan itu ialah was-was gangguan syaitan. Seperti yang disebutkan di dalam Surah An-Naas dari awal hingga akhir, kita sememangnya disuruh untuk sentiasa memohon perlindungan kepada ALLAH SWT daripada gangguan syaitan ini. Maka peringkat pertama untuk menyelesaikan masalah saudara ialah:
1. Sebelum solat dimulakan, amalkan membaca surah An-Naas. Amalkan selalu, bukan jarang-jarang. Ralitnya, keberkesanan sesuatu amalan itu ialah apabila kita sudah membiasakan diri beramal dengannya.
2. Apabila datang bisikan di dalam solat seperti bacaan rasa-rasa macam tak betul, makhraj tak sempurna dan sebagainya – tinggalkanlah bisikan-bisikan tersebut dan teruskan sahaja bacaan saudara. Ketahuilah, elemen penting yang wajib dijaga dalam bacaan Al-Qur’an semasa solat cuma dua – iaitu (i) selagi huruf tidak berubah, contohnya huruf sod menjadi huruf tho’, dan (ii) selagi tidak berubah baris ayat, contohnya kalimah “an’amta” menjadi “an’amtu”. Adapun tertinggal ikhfa’, dengung dan sebagainya hanyalah sunat.
Bagi masalah berdesir pula, sememangnya ada dibincangkan di dalam kitab-kitab fiqh tentang aspek kadar bacaan yang didengari oleh diri pembaca. Maka, di sini saya bentangkan pendapat-pendapat 4 mazhab muktabar iaitu Hanafi, Maliki, Syafi’e dan Hanbali tentang permasalahan ini.
Setakat Mana Sesuatu Bacaan Dikelaskan sebagai Nyaring atau Perlahan.
Menurut pendapat ulama’ Hanafi, kadar bacaan nyaring yang paling minimum ialah memperdengarkan bacaannya kepada orang lain yang tidak berada berhampiran dengannya seperti mereka yang berada di dalam saf pertama. Jika bacaan itu hanya didengar oleh seorang ataupun dua orang sahaja, maka dikira tidak memadai. Kadar perlahan yang paling minimum ialah memperdengarkan bacaannya untuk dirinya sendiri ataupun seorang atau dua orang yang berhampiran dengannya.
Ulama’ Maliki pula berpendapat, kadar bacaan nyaring seorang lelaki yang paling minimum ialah apabila bacaannya boleh didengari oleh orang yang terhampir dengannya. Sementara bacaan perlahan yang paling minimum ialah dengan menggerakkan lidahnya. Bagi wanita pula, maka bacaan nyaring bagi mereka hanyalah memperdengarkan untuk dirinya sahaja.
Ulama’ Syafi’e dan Hanbali pula menyatakan, kadar nyaring yang paling minimum ialah memperdengarkan bacaannya kepada orang di sampingnya walaupun hanya seorang. Kadar bacaan perlahan yang paling minimum ialah memperdengarkan untuk dirinya sahaja. Bagi wanita pula, mereka tidak boleh sekali-kali menyaringkan bacaannya di hadapan orang yang ajnabi (orang asing baginya).
Memang dimaklumi bahawa masalah berdesir ini adalah disebabkan oleh perasaan was-was takut tidak sah solat kerana mengikut praktik Mazhab Syafi’e, salah satu daripada syarat sah bacaan al-Fatihah ialah pembaca mestilah mendengar bacaannya itu, sekiranya dia mempunyai pendengaran yang normal. Ini selagimana orang yang bersolat itu tidak berada dalam suasana bising. Takut tidak sah satu faktor, faktor yang lain pula mungkin disebabkan pembaca merasa tidak yakin bahawa selagi tidak dapat didengar oleh telinga sendiri takut-takut tersalah bacaan dan tidak dapat menjaga tajwid bacaan.
Tidak ramai yang ada masalah was-was membaca ini, tetapi tidak kurang juga yang bermasalah dalam soal ini.
Maka apabila masalah seperti ini berlaku, tidaklah menjadi kesalahan bagi golongan yang mempunyai masalah berdesir dalam bacaan Al-Fatihah ini untuk bertaqlid kepada pendapat Mazhab Maliki dalam soal pembacaan dalam solatnya.
Seperti yang telah disebutkan tadi, pendapat yang dipegang oleh ulama’ Mazhab Maliki ialah paling minimum bacaan ialah sekadar menggerakkan mulutnya. Menurut ulama’ Mazhab Maliki,memadai bacaan sekalipun tidak dapat didengari oleh pembacanya sendiri.
Tambahan pula, pembacaan Surah Al-Fatihah secara murattalah mu’arrabah (jelas dan betul menurut tajwid) hanyalah sunat hukumnya.
Pendapat ini boleh dipegang bagi memudahkan orang yang bermasalah seperti ini agar tidak mengganggu orang yang bersolat di sebelahnya dan juga insyaALLAH berkurang seterusnya terubat penyakit was-was dalam bacaannya itu.
Diharap soalan tersebut terjawab.
InsyaALLAH, semoga ada manfaatnya di dalam perkongsian ilmu ini. WaLLAHua’lam.
Rujukan:
Kitab Fiqhul Islami Wa Adillatuh Al-Juz’ Al-Awwal / Fiqh dan Perundangan Islam Jilid 1 susunan Dr Wahbah Zuhaili dalam Bab “Bacaan Makmum” m/s 678-679 dan Bab “Setakat Mana Sesuatu Bacaan Dikelaskan sebagai Nyaring atau Perlahan” m/s 730. Terjemahan oleh Syed Ahmad Syed Hussain et al., Terbitan Dewan Bahasa Dan Pustaka. Cetakan Ketiga 1997.
Kitab Fiqhul Manhaji / Fikah Mazhab Syafi’e Jilid 1 susunan Dr. Mustofa Al-Khin, Dr. Mustofa Al-Bugha dan Ali Asy-Syarbaji dalam Bab “Syarat-syarat Sah Bacaan Fatihah” m/s 173. Terjemahan oleh Ustaz Ridzuan Hashim et al., Terbitan Pustaka Salam. Cetakan 2005.
Wassalam,
Mujahid Muda,
Ibn ‘AbdiLLAH As-Sarawaki,
8.11am,
Selasa, 26 Mei 2009,
Bintulu, Sarawak.
2 comments:
artikel yg bermaklumat.
View Profile: Rantong™
Salam.. ape kabar syekh..
Post a Comment